فرار خاموش یا مهندسی معکوس
چرا کشورهای توسعه‌یافته تنها پذیرای نخبگان علمی و نیروهای بالقوه و بالفعلی هستند که برای رسیدن به این بلوغ از هزینه‌های سرزمینی خود بهره برده و حالا که نهال‌های باروری شده‌اند
چرا کشورهای توسعه‌یافته تنها پذیرای نخبگان علمی و نیروهای بالقوه و بالفعلی هستند که برای رسیدن به این بلوغ از هزینه‌های سرزمینی خود بهره برده و حالا که نهال‌های باروری شده‌اند دم از بی‌وفایی می‌زنند؟ آن‌ها درحالی‌که پناه‌جویان فاقد توانایی مالی و علمی که به‌صورت قاچاق قصد عبور از مرزهایشان را دارند در بستر آب‌های خروشان به حال خود رها می‌کنند. اما برای توانمندان مادی، علمی و کارآمد فرش قرمز پهن می‌کنند. علی‌رغم اینکه کشورهای توسعه‌نیافته و در حال پیشرفت باید امکانات محدود خود ازجمله مراکز علمی و دانشگاهی را وقف کسانی نمایند که یا از نبود تسهیلات در وطن خود رنج می‌برند و به‌ناچار قصد مهاجرت به این‌سو را می‌کنند تا پای سفره گسترده یارانه‌ای بنشینند! اگرچه اقتصاد کشور طی این دهه در مبحث صنعت از طریق مهندسی معکوس موفقیت‌های قابل‌توجهی را کسب کرده اما در اکثر موارد همچون پزشکی و پرستاری با چالش فرار خاموش مواجه است زیرا سوء رفتارهای اقتصادی و اجتماعی و همچنین تفاوت درآمدهای مشروع این جامعه با دیگر نقاط جهان و حتی همسایگان بیخ گوش کشور ازجمله عراق و ترکیه اختلاف فاحش دارند. درحالی‌که اکثر آن‌ها ازنظر علمی
هم‌تراز کشورهای پیشرفته می‌باشند. مسعود پزشکیان عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در همین رابطه گفته است: «واقعیت تلخی وجود دارد که نخبگان و سرمایه‌های مالی و فکری در حال ترک کشور هستند و فرار جامعه پزشکی از کشور هم شدت پیدا کرده است. قبلا پزشکان بسیاری از اقصی نقاط جهان به دلیل شرایط مطلوبی که کشورمان داشت وارد ایران می‌شدند اما این روند الآن برعکس شده است. مقررات و قوانینی که در مجلس اتخاذ کردیم و سیاست‌هایی که در دولت تصمیم‌گیری می‌شود، همه باعث به وجود آمدن این روند شده است.» محمدحسن رئیس زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی نیز اینگونه می‌گوید: « سیاست‌های نادرست، جوانان جامعه پزشکی را ناامید کرده و منجر به سیل مهاجرت و انصراف از پزشکی خواهد کرد. پزشکان ما رغبتی برای تحصیل در دوره‌های تخصص و فوق تخصص ندارند و نتیجه این اتفاق این است که در سال‌های آینده پزشک نخواهیم داشت.» اما علیرضا سلیمی متخصص بیهوشی و مراقبت‌های ویژه پیرامون موج مهاجرت‌ها اینگونه می‌گوید که «علی‌رغم هشدارها و صحت آمار مهاجرت اما هنوز برخی به باور این مهاجرت نرسیدند تا اقدامی عاجل انجام دهند. در حال حاضر هم این توجه از سوی
رسانه‌ها صورت می‌گیرد و همچنان اقدام موثر و عملی صورت نمی‌گیرد. استعداد با پیشنهاد بهتر قطعا در جای دیگر جذب می‌شود اما راهکار اساسی تلاش برای حفظ آن استعداد موجود است که سال‌ها زحمت کشیدند. در مورد پزشکی تخصصی شاخصه‌هایی وجود دارد که این قشر برای زندگی لحاظ می‌کنند. مسائل ساده مطرح‌شده می‌تواند شرایط موجود را به‌سادگی متوقف کند چنانچه اگر استانداردهای پرداختی که در حال حاضر با تمام دنیا فاصله دارد؛ رعایت شود ناخودآگاه هیچ پزشکی انگیزه‌ای برای رفتن از وطن خود نخواهد داشت.» دکتر ایرج فاضل رئیس جامعه جراحان پیرامون علل مهاجرت پزشکی را نارضایتی قشر پزشک از وضعیت موجود دانسته و می‌گوید: « مجموعه عواملی وجود دارد که در سال‌های اخیر به تشدید مهاجرت دامن زده است. بعد از انقلاب زحمت زیادی برای مملکت کشیده شده و پزشکی ما به‌روز و در جهان زبانزد شد.
به‌گونه‌ای پیشرفت کردیم تا هیچ ایرانی برای درمان راهی خارج از کشور نشود و همه نوع جراحی و پیچیده‌ای از قلب گرفته تا مغز و پیوند اعضا در داخل انجام شد اما در حال حاضر این وضعیت به خطر افتاده است.» رئیس سابق سازمان نظام پزشکی ایران نیز عقیده دارد: «تسهیل در روند کار فارغ‌التحصیلان و به حداقل رساندن کار اجباری برای این قشر زمینه را برای ماندن مساعد می‌کند.» طبق آمار موجود اما غیررسمی ازنظر نظام پزشکی در سال 1400 بالغ‌بر 4 هزار و 27 نفر درخواست «Good Standing» یا عدم سوءپیشینه پزشکی داده‌اند، هرچند که طبق تحلیل نظام پزشکی تمام این افراد از کشور خارج نشده‌اند بلکه فقط درخواست داده‌اند که بالغ‌بر یک‌سوم آن‌ها پزشک عمومی هستند و بر اساس نظریه بابک شکارچی معاون آموزش و پژوهش سازمان نظام پزشکی دلایل متعددی برای درخواست مهاجرت ازجمله تعرفه‌های غیرواقعی، فشار کاری دوران رزیدنتی، تبعیض در حقوق‌های دریافتی، نبود امکانات رفاهی و درمانی در مناطق دورافتاده برای گذراندن دوره طرح، ازجمله عوامل مهاجرت پزشکان است. یک آمار گرفته‌شده پنج سال پیش توسط انجمن جراحان قلب اینگونه می‌گوید که فقط 240 متخصص جراحی قلب در کشور داریم و
این آمار در حالی است که بدانیم افزایش بیماری‌های قلبی در جوانان یکی از موارد نگران‌کننده به شمار می‌رود. حال باید دید نتیجه این هشدار که خوشبختانه همگی اظهارنظر و از جانب کارشناسان و متخصصان مربوطه می‌باشد چه خواهد بود و آیا متولیان سلامتی و بهداشت جامعه، علاج واقعه را قبل از وقوع خواهند کرد یا صبر می‌کنند تا بحران فرار خاموش یا مهندسی معکوس نهایی شود؟
ادامه دارد
